40 ΧΡΟΝΙΑ Σ.Α.Μ

Ο ΣΑΜ αποτελεί ένα σωματείο με πλούσια δράση, που δημιουργήθηκε με σκοπό την ανάδειξη του διαχρονικού πολιτισμού και της ιστορίας του Μουντάδου Τήνου. Είναι ένας σύνδεσμος που έχει ως σημαντικότατο σημείο αναφοράς, τον Μουντάδο Τήνου, το Μουντάδο μας. Ένα ξεχωριστό χωριό της Τήνου που διακρίνεται για την ομορφιά του τοπίου του και των ανθρώπων του.

Τώρα τελευταία γράφτηκε στο δικτυακό χώρο, με αφορμή το ημερολόγιο μας του 2019, από αξιόλογο Τηνιακό τα εξής: «Ο Μουντάδος εξακολουθεί να μας εκπλήσσει! Πού είναι αυτός ο Μουντάδος; Σε μια λαγκαδιά! Πόσοι είναι οι Μουνταδιανοί; Μια φούχτα άνθρωποι! Και πώς κάνουν τόσο όμορφα πράγματα; Απλά: «Συγκίνηση εκλεκτή τα στήθη τους γεμίζει…»!

Ναι, δεν είμαστε ο Πύργος με τον πλούτο και τη δόξα του.
Ναι, δεν είμαστε ο Πάνορμος με το άλλοτε εμπορικό και τώρα τουριστικό λιμανάκι του.
Ούτε τα Υστέρνια με τους επώνυμους, ούτε…, ούτε…, ούτε…
Είμαστε όμως ο Μουντάδος, από όπου βλέπουμε από τη μια το καμπαναριό της Μεγαλόχαρης και αυθόρμητα μιλάμε μαζί Της και της αποθέτουμε όλα τα προβλήματά μας, κι από την άλλη το Μοναστήρι Της, όπου αισθανόμαστε την Αγία Πελαγία, άνθρωπο σαν και μας και νιώθουμε πως μπορούμε να στηριζόμαστε πάνω της.
Είμαστε ο Μουντάδος που μαζί με την Καρυά, λαμβάνουμε την ιδιαίτερη ευλογία από την Μάνα μας Παναγία να Την συναντήσουμε και να Την προσκυνήσουμε καθώς κατεβαίνει κάθε χρόνο προς το σπίτι Της από την επίσκεψή Της στην αγαπημένη Της Αγία Πελαγία. Σταματά και μας επισκέπτεται, καθώς την περιμένουμε στην άκρη του χωριού μας, στο σημερινό «κάθισμα της Παναγιάς».
Αυτός είναι ο πλούτος, η δόξα και η σοφία του τόπου μας.
Η δική μου γενιά Μουνταδιανών, γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε σ΄ αυτήν, μακριά από το χωριό, αλλά ουσιαστικά μέσα σ΄ αυτό, αφού όλες οι ιστορίες του χειμώνα και τα ακούσματα μέσα στα σπίτια μας, ήταν σχετικά με το χωριό και τους ανθρώπους του. Έτσι γεννήθηκε στους Αθηναίους η ιδέα της ίδρυσης του Συνδέσμου μας.

Το όραμα δύο ανθρώπων, του αείμνηστου δικηγόρου Απόστολου Βαλσαμή και του οικονομολόγου Στέφανου Γιαγιά κάπου το 1977 να συγκεντρώσουν τους συγχωριανούς που ζούνε μακριά από το χωριό στις τάξεις ενός καθαρά και αποκλειστικά Μουνταδιανού Συνδέσμου, παίρνει σάρκα και οστά. Ένα όραμα που γίνεται πραγματικότητα.

Η εφημερίδα «Κυκλαδικόν Φως» τον Απρίλιο 1979 δημοσίευσε το εξής κείμενο: «Την 18ην Μαρτίου έλαβε χώραν μεγάλη συγκέντρωσις των εν Αθήναις Μουνταδιανών Τήνου και εις μίαν ατμόσφαιραν πραγματικής συναδελφώσεως και ψυχικής αγαλλιάσεως απεφασίσθη υπό των παρισταμένων η σύστασις Συλλόγου των απανταχού Μουνταδιανών Τήνου. Σκοποί του νέου σωματείου είναι η προώθησις και επίλυσις των πολλών και σοβαρών προβλημάτων του χωρίου Μουντάδου Τήνου, ως επίσης η ανάπτυξις της ψυχικής και πνευματικής συνδέσεως των κατοικούντων Μουνταδιανών εις την περιοχήν της τέως Διοικήσεως Πρωτευούσης.

Προς τους συγκεντρωθέντας ωμίλησαν και εξήγησαν τους λόγους της συστάσεως του Συλλόγου, δια συγκινητικών λόγων, ο πρωτοπρεσβύτερος κ. Αθανάσιος Βαλσαμής και οι κ.κ. Αντώνιος Μάρκου Σιγάλας, Απόστολος Αθανασίου Βαλσαμής και Στέφανος Αντωνίου Γιαγιάς.

Οι παριστάμενοι εξέλεξαν ομοφώνως προσωρινήν Διοικούσαν Επιτροπήν αποτελουμένην από τους κ.κ. Μιχαήλ Γιαγιάν, ιατρόν, Απόστολον Βαλσαμήν, δικηγόρον, Νικόλαον Παυλάκην, οικονομολόγον, Στέφανον Γιαγιάν, οικονομολόγον, Αντώνιον Μαραγκόν, έμπορον, Γεώργιον Σιγάλαν, έμπορον και Χρήστον Καλογήρου, ξυλουργόν.

Μετά την λήξιν της συγκεντρώσεως έλαβε χώραν η πρώτη συνεστίασις των μελών του νέου Συλλόγου εις μίαν άκρως χαρμόσυνον ατμόσφαιραν.

Η προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή αισθάνεται την ανάγκην να ευχαριστήση όλους όσους συνέβαλον εις την δημιουργίαν του Συλλόγου, όλως δε ιδιαιτέρως την οικογένειαν κ. Γεωργίου Σιγάλα, εις την κατοικίαν της οποίας υπεγράφη το αρχικόν καταστατικόν και δια τα τόσα γλυκίσματα και εδέσματα που εις όλους μας προσέφερε, ως επίσης την οικογένειαν κ. Νικηφόρου Πλυτά δια το «βαρελίσιο» κρασί που μας προσέφερε και τα πατροπαράδοτα ξηροτήγανα.»
Αυτά έγγραφε η δημοσίευση του Απριλίου 1979 στην εφημερίδα «Κυκλαδικόν Φως»

Τριάντα λοιπόν άτομα στις 18 Μαρτίου 1979, στο σπίτι του Γεωργίου Μάρκου Σιγάλα στην οδό Γεωργίου Ζαρείφη 34, υπέγραψαν το καταστατικό του συλλόγου μας, που περιέχει 21 άρθρα. Το καταστατικό εγκρίθηκε με την υπό αριθμό 2178/26.6.1979 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, τμήμα Εκουσίας Δικαιοδοσίας και καταχωρήθηκε εις το βιβλίον ανεγνωρισμένων σωματείων, υπό αύξοντα αριθμό 9041/1.2.80.

Τα ιδρυτικά μέλη είναι: 1. Βαλσαμής Απόστολος του Αθανασίου-Λαζάρου, 2. Γιαγιάς Στέφανος του Αντωνίου, 3. Βαλσαμής Αθανάσιος (κατά κόσμον Λάζαρος) του Αντωνίου, 4. Σιγάλας Αντώνιος του Μάρκου, 5. Γιαγιάς Μιχαήλ του Ραφαήλ, 6. Γκύζης Νικόλαος του Στυλιανού, 7. Σιγάλας Εμμανουήλ του Μάρκου, 8. Σιγάλας Ανδρέας του Μάρκου, 9. Παυλάκης Νικόλαος του Ευαγγέλου, 10. Μαρλαφέκα Φανή σύζυγος Ιωάννου, 11. Παυλάκη Μαρίνα σύζυγος Ευαγγέλου, 12. Πλυτά Σταματούλα του Νικολάου, 13. Πλυτά Στυλιανή σύζυγος Νικηφόρου, 14. Καλογήρου Χρήστος του Νικολάου, 15. Γιαγιάς Στέφανος του Γεωργίου, 16. Πλυτάς Σάββας του Γεωργίου, 17. Πλυτάς Νικηφόρος του Σάββα, 18. Πλυτάς Σάββας του Νικηφόρου, 19. Σιγάλα Ελένη σύζυγος Αντωνίου, 20. Σιγάλα Ελένη σύζυγος Ανδρέου, 21. Γκύζης Ελευθέριος του Στυλιανού, 22. Μαραγκός Αντώνιος του Νικηφόρου, 23. Σιγάλα Ευαγγελία του Αθανασίου, 24. Καλογήρου Μαριέττα σύζυγος Χρήστου, 25. Γιαγιά Γεωργία σύζυγος Στεφάνου, 26. Παυλάκης Διονύσιος του Ευαγγέλου, 27. Σιγάλα Γεωργία του Εμμανουήλ, 28. Σιγάλα Μαρίνα σύζυγος Εμμανουήλ, 29. Σιγάλα Αικατερίνη σύζυγος Γεωργίου και 30. Σιγάλας Γεώργιος του Μάρκου.

21 εξ αυτών δεν είναι εν ζωή σήμερα. Αιωνία τους η μνήμη!!!

ΣΑΜ 1979-2019. 40 χρόνια πορείας μέσα στο χρόνο. 40 χρόνια δράσεων, δραστηριοτήτων, παρεμβάσεων, πρωτοβουλιών, με σωστό λόγο και όμορφη παρουσία. 40 χρόνια βοηθά στη σύσφιξη των ξενιτεμένων του Χωριού μας και στην πολιτιστική ανάπτυξη των συμπατριωτών μας στο Μουντάδο. 40 χρόνια αναμεταδίδει τους ήχους της καμπάνας της εκκλησίας του χωριού μας Αη Γιάννη, σε κάθε Μουνταδιανό, όπου γης και θάλασσα.

Ας ξεφυλλίσουμε μαζί το βιβλίο της ζωής των 40 χρόνων του Συνδέσμου μας. Πολλά έργα, εκδηλώσεις, παρεμβάσεις έγιναν, μικρής ή μεγάλης δαπάνης μέσα στο χωριό, στην εκκλησία το Αη Γιάννη, στην αίθουσα. Θα παραθέσω μόνο τα πιο σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν αυτή την περίοδο.

4 πρόεδροι και 18 διαφορετικά διοικητικά συμβούλια, που όλοι και όλα είχαν στόχο το Μουντάδο μας.

Πρώτο μας μέλημα να δημιουργήσουμε στο χωριό μια αίθουσα. Έτσι με προσωπική εργασία εν πολλοίς των Μουνταδιανών, με κύριο χρηματοδότη το υστέρημα των μελών του και με συνεχές κίνητρο την άπειρη αγάπη όλων μας για το γενέθλιο τόπο, άρχισε να χτίζεται στο Χωριό μας ένα Πνευματικό Κέντρο με προοπτική και πίστη να γίνει αυτό ο ομφαλός κάθε καλού των συντοπιτών μας. Σε αυτή την προσπάθεια καθοριστική η οικονομική υποστήριξη του ΠΙΙΕΤ.

Δύο είναι οι μεγάλοι ευεργέτες του Συνδέσμου μας για αυτό το έργο:
Πρώτος, ο Ενοριακός Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου Μουντάδου, που δώρισε στο Σύνδεσμό μας, και δια την ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου στο Μουντάδο, το παρά τον Άγιον Ιωάννη οικόπεδο (χώρος παλαιού Σχολείου), επί θητείας του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, με πρόεδρο τον Ιερέα Μάρκο Θεοδοσίου και μέλη τους Κων/νο Π. Βιδάλη, Θεόδωρο Μ. Σιγάλα, Εμμανουήλ Σ. Μαραγκό, Συμεών Π. Δελώτη και Πέτρο Δ. Βιδάλη.

Δεύτερος, ο κ. Δημήτριος Φραγκίσκου Πλυτάς καταγομένος εκ Μουντάδου και κάτοικος Πόλεως Τήνου, που ευγενώς προσφερθείς δώρισε στο Σύνδεσμό μας το υπό την κατοχή του και εκ κληρονομίας της αειμνήστου μητρός του Φραγκίσκης Φρ. Πλυτά το γένος Αντωνίου Γιαγιά, μικρό αγροτεμάχιο παραπλεύρως του οικοπέδου παλαιού Σχολείου, ώστε μαζί μετά του προαναφερθέντος οικοπέδου να χρησιμεύσει δια τον αυτό ως άνω σκοπό.

Στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων στη Γύρλα, το 1999 δημιουργούμε την νέα αίθουσα, χάριν των δωρεών εκτάσεως γης από τους κ. Πέτρο Κρητικό και ιερέα Νικόλαο Πλυτά.

Το 2016 μια παλιά επιθυμία των Μουνταδιανών, αλλά και των Καρυανών να φτιάξουμε κάτι μόνιμο στο σημείο που προσκυνάμε την εικόνα της Παναγίας, όταν κατεβαίνει από το Μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας, γίνεται πραγματικότητα με το έργο «κάθισμα της Παναγίας»

Το έθιμο του Μαραντίσματος, το ξεκινήσαμε για πρώτη φορά στις 27 Μαΐου 1979 στο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στην Ηλιούπολη, αργότερα στην Ιερά Μονή Ταξιαρχών και συνεχίζουμε στον εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης. Η εφημερίδα «Φωνή της Καρυάς» έγραψε κάποτε: «Την Κυριακή 9 Ιουνίου ο σύλλογος Μουντάδου τέλεσε την καθιερωμένη κατ΄ έτος λειτουργία στη Ιερά Μονή Ταξιαρχών Υμηττού. Πλήθος ήταν αυτοί που συνέρρευσαν στη θρησκευτική αυτή μυσταγωγία που τελέστηκε από τον π. Ανάργυρο Σιγάλα. Μετά τη λειτουργία όλοι κάθισαν στον πευκόφυτο περιβάλλοντα χώρο και διασκέδασαν μέχρι το απόγευμα, απολαμβάνοντας τα φαγητά και το κρασί που έφεραν μαζί τους. Έτσι αναβίωσαν το έθιμο του Μαραντίσματος οι Μουνταδιανοί στους οποίους ευχόμαστε να συνεχίζουν με επιτυχία για πολλά χρόνια».

Μένω εκστατικός όταν συνειδητοποιώ – μέσα από τα ακούσματα – ότι τούτο το μικρό χωριουδάκι, που σε πολλούς χάρτες δεν χωράει, χώρεσε μέσα του πολλούς καλλιτέχνες, πολιτικούς, αλλά προπάντων πολλών λογιών σοφούς Μουνταδιανούς. Θέλοντας να τιμήσουμε αυτούς τους Μουνταδιανούς, ο ΣΑΜ προχώρησε το 2005 στην έκδοση βιβλίου για τον Ξυλογλύπτη και Χαράκτη Γιάννη Πλατύ και την επόμενη χρονιά το 2006 βιβλίο για τους αδελφούς Λαμπάκη, τον Ιωάννη το Φωτογράφο, το Γεώργιο το Βυζαντινολόγο και τον Εμμανουήλ το Ζωγράφο. Παράλληλα έγιναν και ομιλίες και επιστημονικές ημερίδες στην αίθουσα του Μουντάδου για τους ανωτέρω επιφανείς Μουνταδιανούς, καθώς επίσης και για την μεγάλη οικογένεια Παξιμάδη.

Στο ΔΣ της 26.9.1983 αποφασίζεται για πρώτη φορά να εκδοθεί ένα απλό ημερολόγιο σε 300 αντίτυπα, με φωτογραφία το καμπαναριό του Αη Γιάννη και τιμή διάθεσή τους 200 δρχ. Από τότε μέχρι σήμερα συνεχίζουμε την έκδοσή του και κάθε χρόνο γίνεται πιο ποιοτικό. Τα δύο τελευταία ημερολόγια του 2018 και 2019 είναι κόσμημα για την Τήνο. Φέτος εκδόθηκαν 840 ημερολόγια.

Το 2013 δημιουργήθηκε η ομάδα νεολαίας του Συνδέσμου μας. Ξεκινήσαμε μηνιαίες συναντήσεις στη τηνιακό καφενείο. Τα λέγαμε πιο τακτικά. Ήρθαν ως μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο. Και τα αποτελέσματα δεν άργησαν να έρθουν.

Biennale σύγχρονης τέχνης στο Μουντάδο. Στόχος ο επισκέπτης να γνωρίσει το χωριό μας, να περπατήσει μέσα από τα στενά σοκάκια του, κάτω από τις 12 καμάρες του. Και το πετύχαμε. Σε κάθε Biennale υπήρχε ένα θέμα, και σε αυτό ξένοι καλλιτέχνες από την Ευρώπη και την Αμερική συμμετείχαν με το έργο τους. Τα έργα διάσπαρτα σε όλο το χωριό. Φέτος η Τρίτη Biennale. Μετά από μας τα ίδια έργα παρουσιάζονται σε γκαλερί στις Βρυξέλλες. Μας έγραψαν εφημερίδες και περιοδικά στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό. Ο Μουντάδος, η Τήνος, οι Κυκλάδες, η Ελλάδα ακούστηκαν. Ήρθαν στη Τήνο και έμειναν ξένοι για αυτό το λόγο. Κάποιοι θέλουν να αγοράσουν σπίτι.

Είναι δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Το 2013 μαζεύουμε για πρώτη φορά 500 άτομα στην είσοδο του χωριού μπροστά από το εκκλησάκι του Αη Θανάση. Μουσικές βραδιές με το Μέλιδρον το 2013 και 2014 και την ορχήστρα του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας το 2015. Αξέχαστες βραδιές, με ωραία παλιά και γνωστά τραγούδια από τηνιακά συγκροτήματα.

Οι νέοι όμως δεν έμειναν σε αυτά. Ήθελαν κάτι διαφορετικό. Κάι έτσι στήνουν από το 2015 μέχρι σήμερα το νησιώτικο γλέντι στο π’γάδ με τον έξυπνο τίτλο ¨… στον Μουντάδο αργεί να ξημερώσει». Που να ξημερώσει με τέτοιο κέφι, χορό και καλό φαγητό… Μια εκδήλωση που από την αρχή μέχρι το τέλος μόνο τα παιδιά ασχολούνται. Εμείς οι μεγαλύτεροι απολαμβάνουμε.

Εδώ και πολλά χρόνια ο Μουντάδος έχει δική του ιστοσελίδα στο διαδίκτυο και διαθέτει παρουσία σε πολλούς ιστότοπους και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, στο YouTube, στο Facebook, στο Instagram, στο Google+, στη Wikipedia. Από όλα αυτά θα μείνω στον ιστότοπο της Ομάδας Νεολαίας του ΣΑΜ που αποτελείται από 57 άτομα, που σε αυτούς ελπίζουμε ότι θα υπάρχει ο Σύνδεσμος για πολλά ακόμη χρόνια.

Θα κλείσω την μικρή μου αναφορά, λέγοντας ότι περίπου 285.000 ευρώ δαπανήθηκαν από το ΣΑΜ αυτά τα 40 χρόνια, και είναι γνωστό ότι σχεδόν όλα έχουν παραλήπτη το χωριό μας, χωρίς να περιλαμβάνονται στο αναφερθέν ποσό, τυχόν χορηγίες από δημόσιους φορείς, το ΠΙΙΕΤ και το κόστος εργασιών που έγιναν δωρεάν από πολλούς Τηνιακούς.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.